TAP Vakfı ve Kotex işbirliği ile 5 Nisan 2025 tarihinde Sağlık ve Regl Eğitimleriyle Ergenleri Desteklemek başlığıyla İstanbul’da düzenlenen “Ergen Sağlığı Buluşması”, gençlerin sağlıklı gelişimi ve bedensel hakları üzerine farkındalık yaratmayı amaçladı. Etkinlikte, Ergenlikte Özbakımla Güçlenme Projesi kapsamında genç kızlara sağlanan regl eğitimi ve hijyenik ped desteği ile 5.339 kız çocuğuna ve 9.786 çocuğa ulaşılmasının etkileri ele alındı. Psikolojik danışmanlar ve rehber öğretmenler, cinsel sağlık eğitimlerinin öğrenciler üzerindeki etkilerini konuştular.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye Ofisi, Migros ve Kimberly-Clark Türkiye temsilcilerinin yanı sıra TAPV’nin eğitici eğitimine katılan ve sahada çalışmalar yürüten psikolojik danışmanlar ile TAPV’nin eğitim verdiği okullardan psikolojik danışmanları bir araya geldi.
Açılış konuşmalarını TAPV Genel Koordinatörü Nurcan Müftüoğlu ve Kimberly-Clark Türkiye Genel Müdürü Burak Özçam yaptı.
Nurcan Müftüoğlu konuşmasında, regl ve bedeni tanımaya yönelik eğitimlerin kız çocuklarının güçlenmesinde oynadığı kritik role dikkat çekerek, sahadaki ihtiyaçlara vurgu yaptı. Ardından söz alan Burak Özçam ise, kız çocuklarını desteklemeye yönelik yürüttükleri projeleri ve elde edilen çıktıları paylaştı. Özçam, “Yaptığımız tüm çalışmalarda kadınların her zaman yanında olmayı önceliğimiz haline getirdik. Bundan sonraki tüm projelerimizde de aynı motivasyonla, onları desteklemeye devam edeceğiz. ” diyerek konuşmasını sonlandırdı.
5.339 Genç Kıza Regl Bilgisi ve Hijyenik Ped Desteği
Toplantının ikinci bölümünde, Ergen Sağlığının Desteklenmesinde Regl Eğitimlerine odaklanıldı. UNFPA Türkiye Üreme Sağlığı Program Koordinatörü Gökhan Yıldırımkaya Gökhan Yıldırımkaya, UNFPA verileriyle regl yoksulluğunun boyutlarını ortaya koydu:
“Kırılgan gruplardaki her iki kadından ve kız çocuğundan biri, regl dönemlerinde hijyenik ürünlere erişemediği için peçete, bez, havlu, çocuk bezi, pamuk, eski kumaş parçaları ya da sadece iç çamaşırı kullanmak zorunda kalıyor. Her beş kadından biri ise kullandığı ürünleri yıkayıp sonraki regl döneminde tekrar kullanmak zorunda kalıyor.” (UNFPA, 2022)
TAPV Cinsel Sağlık Eğitim Programı Koordinatörü Şenay Yıldırım ve TAPV Eğitimcisi Mine Zorluer tarafından yapılan sunumlarda, Ergenlikte Özbakımla Güçlenme Projesi’nin uygulama süreci, saha gözlemleri ve etkileri paylaşıldı. Şubat ve Mart aylarında İstanbul, İzmir, Hatay ve Şanlıurfa’daki 38 okulda eğitimler hayata geçirildi. Bu kapsamda 5.339 kız çocuğuna regl eğitimi ve hijyenik ped desteği sağlandı. Aynı zamanda toplamda 9.786 öğrenciye ergenlik dönemindeki değişimlere dair bilgi verildi.
Tabular Ortak, Sorular Benzer
Şenay Yıldırım konuşmasında, farklı bölgelerdeki öğrenciler arasında bilgiye erişimde ve demografik yapı farklılıklar olsa da regl konusuna dair tabuların ve yanlış inanışların büyük ölçüde benzer olduğuna dikkat çekti. Eğitimlerde, “bilgi ve ürün erişimi”, “reglin tabu olması”, “batıl ve bilimsel olmayan inançlar”, “psikolojik danışmanların rolleri”, “sürdürülebilirlik” ve “toplumsal cinsiyet eşitliği” gibi konular öne çıkan başlıklar oldu.
Hatay Samandağ’da uygulamayı yürüten TAPV Eğitimcisi Mine Zorluer ise, bölgedeki depremin etkilerinin hâlâ sürdüğünü belirterek, çocukların duyarlılığına dikkat çekti. Zorluer, “Bazı oğlan öğrenciler, ablaları ya da kardeşleri için ekstra ped talep etti. Bu empati, sahada toplumsal cinsiyet eşitliği adına umut verici bir işaretti” dedi. Özellikle kırsal bölgelerde hijyenik ürünlere erişimin yetersizliğini vurgulayan Zorluer, köy okullarındaki ihtiyaçların altını çizdi.
Gençlerin Bedensel Haklarına ve Sağlıklı Gelişimlerine Yönelik Eğitim Modellerinin Yaygınlaştırılması
Etkinlik, sahada görev yapan psikolojik danışmanların katkılarını görünür kılarken, gençlerin bedensel haklarına ve sağlıklı gelişimlerine yönelik sürdürülebilir eğitim modellerinin yaygınlaştırılmasının önemine bir kez daha dikkat çekti.
Toplantının son bölümünde, 2022 yılından bu yana Vakfımızın düzenlediği eğitici eğitimlere katılarak okullarında uygulama yapan çeşitli illerden, özel okullardan ve devlet okullarından psikolojik danışman ve rehber öğretmenler söz aldı.
Psikolojik danışman/rehber öğretmen Duygu Tarhan, Elif Sarı, Emre Şahin, Fatma Çavuşoğlu ve Seher Akkuş, eğitimi uygulama öncesindeki ve sırasındaki planlarını, öğrencilerin ve okul yönetiminin eğitime yönelik tepkilerini, gözlemlerini ve anekdotlarını katılımcılarla paylaştılar. Beş konuşmacının da ortaklaştığı noktalar şunlardı: Cinsel sağlık eğitimi, çocukların beden farkındalığını artırarak onlara özgüven kazandırıyor, küfür ve argo kullanımını azaltıyor, birebir görüşmelerde beden ve cinsellikle ilgili danışma oranlarını artırıyor, böylece öğrencilerin psikolojik iyi oluşlarını bütünsel olarak destekliyor. Aileler, korkulanın aksine bu eğitimi destekliyor. Eğitimin karma olarak verilmesi, çocuklar arasında empatiyi güçlendiriyor ve her yıl tekrarlandığında çocukların konuya yaklaşımında belirgin değişimler gözlemleniyor. Ayrıca, okul yönetiminden alınan destekle yapılan eğitimler daha verimli oluyor. Öğretmenlerin, velilerin ve okul çalışanlarının bu eğitimleri almasının gerektiği de vurgulandı.
Katılımcıların Görüşleri ve Atölye Çalışmaları
Konuşmaların ardından, okullarında uygulama yapmış diğer katılımcı psikolojik danışmanların görüşlerine yer verildi. Katılımcılara, “Cinsel sağlık eğitiminin öğrenciler üzerindeki en belirgin etkisi nedir? Eğitimin daha etkili olabilmesi için önerileriniz nelerdir? Kız çocuklarının regl dönemiyle ilgili kaygıları, sosyal problemleri ve duygusal tepkileri hakkında gözlemleriniz nelerdir? Regl dönemine dair bilgi sahibi olmak kız çocuklarını nasıl etkiliyor?” gibi sorular yöneltildi. Gelen bazı yanıtlar şu şekildeydi:
- “Omuzlar daha dik çıkıyorlar eğitimden. Sanırım temel olan kaygı ve bunu salonda bırakıyorlar.”
- “Regl oldum diyebilecek, bunu sevinçle paylaşabilecek birilerinin olması kız çocuklarını rahatlattığını fark ettim.”
- “Regl sürecinin konuşulabilir bir durum olduğunu fark etmeleri rahatlatan bir durum.”
- “Beden takdirleri ve benlik saygıları üzerinde pozitif yönde anlamlı etki.”
Atölye Çalışmaları ve Sonuçlar
Toplantının sonunda, “Anlatanlar, Yazanlar, Çizenler” atölyesi kapsamında psikolojik danışmanlar, Sınırlar ve Regl konularında afiş veya modül akışı hazırlamak üzere gruplara ayrıldılar. Atölye çıktıları paylaşılarak, psikolojik danışmanların daha fazla üretmesi, anlatması, yazması ve çizmesi için bir öğretmen/psikolojik danışman ağı oluşturulacağı vurgulandı.
